ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 9، آذر 1399 ، شماره پی در پی 55

بررسی و مقایسۀ جایگاه زنان در روایتهای محمود دولت‌آبادی، احمد محمود، فریبا وفی و سپیده شاملو

صفحه (1 - 24)
رفعت خطیب ، علی سرور یعقوبی (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : خرداد 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : مرداد 1398

چکیده

در این مقاله با نگاهی به رویکرد فمنیستی، به بررسی و مقایسۀ روایتهای چهار تن از نویسندگان زن و مرد معاصر پرداخته ایم. در این رویکرد پیشفرض ما وجود تفاوت در درونمایه های داستانی و شیوۀ روایت نویسندگان مرد و زن بوده است. پس از بررسی و تحلیل نیز این پیشفرض اثبات شده و این داستانها نشان میدهند که اولویت درونمایه های داستانی در آثار مردان مورد بررسی، سیاست، اجتماع و اقتصاد است؛ درحالیکه در روایتهای زنان درونمایۀ داستان بطور خاص مسائل زنان میباشد. در این راستا در داستانهای زنان مورد بررسی، الگوها و شاخصهایی دیده میشود که در آثار مردان نیست؛ مانند نوع نگاه به زن و تفاوت در شخصیت ‌پردازی زن در میان دو دسته، بیان تجربه های زنانه، مردستیزی، خیانت، کلیشه های جنسیتی، تجاوز، خشونت علیه زنان و ... . بدیهی است که تمام این موارد باعث میشوند که نوع روایت مردان از زنان با روایت زنان از خودشان متفاوت باشد.

کلمات کلیدی
روایت زنانه و مردانه , داستان , فمنیسم , محمود دولت‌آبادی , احمد محمود , فریبا وفی , سپیده شاملو

• الف) کتابها
• - ادبیات معاصر ایران، امین، حسن، چاپ اول، تهران: دایره‌المعارف ایرانشناسی، 1386.
• - انگار گفته بودی لیلی، شاملو، سپیده، چاپ اول، تهران: مرکز، 1390.
• - پرندۀ من، وفی، فریبا، چاپ سوم، تهران: مرکز، 1382.
• - ترلان، وفی، فریبا، تهران: مرکز، 1382.
• - جای خالی سلوچ، دولت‌آبادی، محمود، چاپ دوازدهم، تهران: چشمه، 1382.
• - جنس دوم، دوبووار، سیمون، ترجمۀ قاسم صنعوی، ج1و2، چاپ چهارم، تهران: توس، 1380.
• - حکایت حال، گفت¬وگو با احمد محمود، گلستان، لیلی، چاپ اوّل، تهران: کتاب مهناز، 1374.
• - داستان یک شهر، محمود، احمد، تهران: معین، 1378.
• - زنان در داستان، قهرمانان زن در داسـتانهای زنـان داسـتان¬نویس، بـاقری، نرگس، تهران: مروارید، 1387.
• - زن و ادبیات(سلسله پژوهشهای نظری دربارۀ مسائل زنان)، وولف، ویرجینیا و همکاران، ترجمۀ گروه مترجمان، چاپ سوم، تهران: چشمه، 1389.
• - زن و زبان، غذامی، عبدالله، ترجمۀ هدی عوده‌تبار، چاپ دوم، تهران: گام نو، 1395.
• - سبک‎شناسی، نظریه¬ها، رویکردها، فتوحی، محمود، تهران: سخن: 1391.
• - سرخی تو از من، شاملو، سپیده، چاپ اول، تهران: مرکز، 1389.
• - عناصر داستان، میرصادقی، جمال، تهران: سخن، 1388.
• - فـمنیسـم و زیبـایی‌شناسـی(زن در تحلیـلهـا و دیـدگاههـای زیباییشناختی)، کرسمیر، کــارولین، ترجمۀ افشنگ مقصودی، چاپ دوم، تهران: گل‌آذین، 1390.
• - قصه‌نویسی، براهنی، رضا، چاپ چهارم، تهران: نگاه، 1349.
• - کلیدر، دولت‌آبادی، محمود، تهران: فرهنگ معاصر، 1387.
• - کلیدر رمان حماسه و عشق، اسحاقیان، جواد، تهران: گل¬آذین، 1383.
• - کلیدر سرگذشت نسل تمام‌شده، بهارلو، محمد، چاپ اول، تهران: آگاه، 1382.
• - گشودن رمان، پاینده، حسین، تهران: مروارید: 1392.
• - ما نیز مردمی هستیم، چهلتن، امیرحسین و فریاد، فریدون، چاپ اول، تهران: پارسی، 1386.
• - نقد آثار احمد محمود، دستغیب، عبدالعلی، چاپ اول، تهران: معین، 1378.
• - همسایه‌ها، محمود، احمد، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر، 1357.
• ب) مقالات
• - «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ اثر محمود دولت‌آبادی»، نصراصفهانی، محمدرضا و شمعی، میلاد، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال پنجم، پاییز و زمستان، 1389، صص 103-179.
• - «جایگاه زن در رمان کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی»، غفاری جاهد، مریم، کانون فرهنگی چوک، 14تیر، 1395.
• - «رمان روانشناختی و آثار سپیده شاملو»، اسکویی، نرگس و شجاعتزاده، تهمینه، دوفصلنامۀ علوم ادبی، سال ۶، شمارۀ 1، پاییز و زمستان، 1395، صص9-34.
• - «روایت زنانه در داستان¬نویسی زنانه»، حـسینی، مـریم، کتاب مـاه ادبـیات و فـلسفه، سـال هـشتم، شماره ۶، 1384.